Zeytin Yaprağı Ekstraktı Ne İşe Yarar? Faydaları Nelerdir?

Zeytin yaprağı ekstresi (Olive Leaf Extract – OLE), Olea europaea ağacının yapraklarından elde edilen bitkisel bir özdür.

Zeytin yaprağı ekstresi, Akdeniz’in sembolü olan zeytin ağacının yapraklarından elde edilen doğal bir bitkisel özdür. Fenolik bileşikler, özellikle oleuropein ve hidroksitirosol açısından zengin bu ekstre, farklı formlarda karşımıza çıkar. 

Bu yazımızda; zeytin yaprağı ekstresinin ne olduğuna, ne işe yaradığına, faydalarına, olası yan etkilerine ve daha fazlasına detaylı olarak bakacağız. 

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Nedir?

Bu öz, oleuropein, hidroksitirosol ve flavonoidler gibi biyoaktif bileşikler içerir. Araştırmalarda bu bileşiklerin fenolik yapısı ve antioksidan özellikleri incelenmiştir. Metanol veya su gibi farklı çözücüler kullanılarak farklı yoğunluklarda fenolik içerikler elde edilmektedir. OLE’nin içeriği genellikle HPLC gibi kimyasal analiz yöntemleriyle belirlenir. Bu ekstrenin antioksidan kapasitesi ve bileşenlerinin kararlılığı da laboratuvar koşullarında değerlendirilmiştir (1, 2).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Ne İşe Yarar? Faydaları

Zeytin yaprağı ekstresi faydaları arasında antioksidan desteği sunma, kardiyovasküler fonksiyonu destekleme, metobolizma ve kan şekerini düzenleme gibi unsurlar bulunur.

Zeytin yaprağı ekstraktı faydalarını daha yakından inceleyecek olursak:

Antioksidan Destek Sağlayabilir

Zeytin yaprağı ekstresi, oleuropein ve hidroksitirosol gibi fenolik bileşikler içerir ve bu bileşiklerin antioksidan aktiviteleri üzerine araştırmalar yapılmıştır.  Araştırmalar, bu bileşiklerin hücre ortamlarında serbest radikallerle etkileşime girdiğini göstermektedir. Laboratuvar çalışmaları, yüksek polifenol seviyelerinin hücresel redoks dengesine katkı sağladığını göstermiştir. Bu bulgular, serbest radikal giderici tekniklerle yapılan in vitro testlere dayanmaktadır (3).

Kardiyovasküler Fonksiyonu Destekleyebilir

Zeytin yaprağı ekstresinin, trombosit aktivitesi ve kalp-damar sağlığıyla ilişkisi incelenmiştir. Laboratuvar ortamında yapılan çalışmalarda, zeytin yaprağı ekstresinin trombosit aktivitesini ve ATP salınımını azalttığı gözlemlenmiştir. Fenolik bileşiklerin (özellikle oleuropein’in) damar ve metabolik parametrelerle ilişkisi de araştırılmıştır. Bu çalışmalar, kontrollü in vitro koşullarda gerçekleştirilmiş ve kardiyovasküler etkileşimlerin mekanizmalarını anlamayı amaçlamıştır (4).

Anti-enflamatuar Etki Sağlayabilir

Zeytin yaprağı ekstresinin, hücre ve hayvan modellerinde enflamatuar belirteçler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Makrofaj hücreleriyle yapılan deneylerde, sitokin düzeylerinde düzenleme ve NF-κB sinyal yollarında değişim gözlemlenmiştir. Bağırsak modellerinde yapılan çalışmalarda, epitel bütünlüğünün yeniden sağlanmasına ilişkin immün düzenleyici etkiler de rapor edilmiştir. Bu gözlemler, polifenollerin bağışıklık sistemiyle nasıl etkileşime girdiğine dair önemli bilgiler sağlamaktadır (5).

Metabolizma ve Kan Şekerine Etki Edebilir

Zeytin yaprağı ekstresi, glikoz ve lipid metabolizması üzerindeki etkileri bakımından da incelenmiştir. Hücre kültürü ve hayvan modelleriyle yapılan laboratuvar çalışmaları, glisemi ve lipit düzeylerine ilişkin belirteçlerde değişimler gözlemlemiştir. Bu çalışmalarda, oleuropein bileşiği ana etken madde olarak değerlendirilmiştir. Ekstre, insan dışı modellerde metabolik yollar üzerindeki potansiyel etkileriyle araştırılmıştır (6).

Antimikrobiyal ve Antiviral Özellikler Sunabilir

Zeytin yaprağı ekstresi; bakteri, mantar ve virüslere karşı etkileri açısından incelenmiştir. Laboratuvar koşullarında, bazı bakteriyel türlerin gelişiminin azaldığı ve viral DNA birikiminin düştüğü gözlemlenmiştir. Bu çalışmalar, kimyasal analizler (örneğin DPPH testi) ve biyolojik modeller aracılığıyla yürütülmüştür (6).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Cilde Faydaları

Yara İyileşmesini Destekleyici Etkiler: Zeytin yaprağı ekstresi içeren bir hidrojel (EHO-85), hayvan modellerinde yara iyileşmesi üzerindeki etkileri açısından incelenmiştir. Çalışmada, zeytin yaprağı içeren formülasyonlar diğer tedavilerle karşılaştırılmış ve doku oluşumu ile kolajen birikimi değerlendirilmiştir. Araştırma, inflamasyon yanıtı, epitel yenilenmesi ve hücre dışı matriks değişikliklerini analiz etmiştir. Bulgular, 14 günlük yara kapanma sürecinde histolojik olarak değerlendirilmiştir (7).

UV Hasarına Karşı Fotoproteksiyon: İnsan deri fibroblastları üzerinde yapılan in vitro bir çalışmada, zeytin yaprağı ekstresinin UVA ışınlarına karşı fotokoruyucu potansiyeli incelenmiştir. Çalışmada, ekstrenin UVA’ya maruz kalan hücrelerde oksidatif hasarı, DNA parçalanmasını ve apoptozu azalttığı gözlemlenmiştir. Hücre canlılığı, reaktif oksijen türleri (ROS) ve antioksidan enzim aktiviteleri ölçülmüştür. Bu sonuçlar, zeytin yaprağındaki polifenollerin cilt hücrelerinde oksidatif stres yollarıyla etkileşimini göstermektedir (8).

Antioksidan ve Anti-enflamatuar Cilt Koruması: Zeytin yaprağı ekstresindeki fenolik bileşenlerin (oleuropein, hidroksitirosol) oksidatif moleküllerle etkileşimi, hücresel dengeyi korumaya yardımcı olmuştur. Bu bileşiklerin, oksidatif stres belirteçlerini azalttığı ve enflamatuar mediyatörlerin üretimini düzenlediği gözlemlenmiştir. İnsan fibroblast hücrelerinde yapılan çalışmalarda, TNF-α ve IL-2 düzeylerinde azalma tespit edilmiştir. Bu bulgular, zeytin yaprağı ekstresinin kontrollü koşullar altında kozmetik bileşen olarak değerlendirilmesini desteklemektedir (3).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Nasıl Kullanılır?

Zeytin yaprağı ekstraktı kullanım şekli olarak zeytin yaprağı ekstresi; merhem, gıda takviyesi ve gıda katkı maddesi gibi çeşitli ürünlerde kullanılmaktadır. Zeytin yaprağı ekstraktı kullanımı bitkisel içeriği sayesinde kozmetik ve ilaç sanayinde de yer alır. Gıda endüstrisinde, et ürünlerinin raf ömrünü uzatmak için doğal antioksidan olarak kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca, bileşenlerin bozulmadan kalması için kapsülleme teknikleriyle saklanabilir. Laboratuvar ortamında yapılan çalışmalar, bu ekstrenin farklı hücre ve hayvan modellerinde test edildiğini göstermektedir. Zeytin yaprağı ekstraktı kullananlar; kapsül, tablet gibi formları da tercih edebilir (9).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Ne Zaman İçilmeli?

Zeytin yaprağı ekstresinin kullanım zamanı yapılan çalışmalarda genellikle deneyin türüne göre değişir. Hayvan çalışmalarında, günlük dozlarla birkaç hafta boyunca uygulanmıştır. Diyabet modellerinde diğer tedavilerle birlikte verilmiştir. Gıda ürünlerine eklenmesi durumunda, belirli zaman aralıklarıyla uygulanmaktadır. Hücre çalışmalarında ise genellikle 24–48 saatlik sürelerle kullanılmıştır. İnsanlarda düzenli kullanım zamanı konusunda ortak bir standart belirlenmemiştir (10).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Zayıflatır mı?

Bazı araştırmalarda, zeytin yaprağı ekstresinin metabolizma ve glikoz dengesiyle ilişkisi incelenmiştir. Obez ve diyabetik farelerde yapılan çalışmalarda, ekstre kullanımının kan şekeri seviyeleriyle ilgili parametrelerde değişim oluşturduğu görülmüştür. Bazı derlemelerde, zeytin yaprağındaki polifenollerin metabolik süreçlerle bağlantılı olduğu bildirilmiştir. Hayvan deneylerinde enerji metabolizmasıyla ilgili biyokimyasal değişkenler gözlemlenmiştir. Ancak, insanlarda zeytin yaprağı ekstresinin kilo kaybına yol açtığını gösteren doğrudan bir bilimsel kanıt yoktur. Çalışmalar daha çok metabolik etkiler üzerine yoğunlaşmıştır (2, 10).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Nasıl Elde Edilir?  

Zeytin yaprağı ekstresi genellikle metanol, etanol veya su gibi çözücüler kullanılarak hazırlanır. Ultrason destekli (UAE) ve homojenizatör destekli (HAE) ekstraksiyon teknikleri, verimi ve fenolik madde miktarını artırmak için kullanılır. Oleuropein bileşiğini izole etmek için makropor reçinelerle adsorpsiyon yöntemleri uygulanmıştır. Yaprakların yetiştiği coğrafi koşullar, elde edilen ekstrenin bileşimini etkilemektedir. Süperkritik akışkanlarla yapılan kapsülleme ise ekstrenin uzun süre kararlı kalmasını sağlar (11).

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Hangi Formlarda Bulunur?

Zeytin yaprağı ekstresi kapsül, sıvı ekstrat, hap ve toz formunun yanı sıra çay formunda da bulunabilir.

Bu formları daha detaylı inceleyecek olursak:

• Zeytin Yaprağı Ekstraktı Kapsül: Zeytin yaprağı ekstresi kapsülleri, bitki özünün toz haline getirilmiş ve belirli dozlarda jelatin ya da bitkisel kapsül içine yerleştirilmiş formudur. Zeytin yaprağı ekstraktı kapsül faydaları arasında hassas doz kontrolü ve günlük kullanım kolaylığı gibi etkenler bulunur. Kapsüller taşınabilir, yutulması kolaydır ve ekstrenin ışık ve nemden korunmasına yardımcı olarak stabilitesini korur.

• Zeytin Yaprağı Sıvı Ekstraktı: Sıvı form, zeytin yaprağı bileşiklerinin su, alkol veya gliserin içinde çözülmesiyle elde edilir. Zeytin yaprağı sıvı ekstraktı faydaları arasında emilim avantajı ve dozun kolayca ayarlanmasına olanak tanıması yer alır. Sıvı form, içeceklere karıştırılabilir veya doğrudan alınabilir, bu da tablet veya kapsül yutmakta zorlanan kişiler için uygun hale getirir.

• Zeytin Yaprağı Ekstraktı Hapı: Hap / tablet formu, zeytin yaprağı ekstresi tozunun bağlayıcı maddelerle sıkıştırılmasıyla elde edilen katı bir formdur. Kompakt yapısı sayesinde uzun süre saklanabilir ve raf ömrü uzundur. Tabletler, sabit doz sağlar ve standart alım şekli tercih eden kişiler için pratik bir seçenektir.

• Zeytin Yaprağı Ekstraktı Toz: Toz formu, ince öğütülmüş kuru ekstredir ve suya, smoothielere veya yiyeceklere karıştırılarak kullanılabilir. Doz ayarlaması yapılabilir ve farklı tariflere kolayca eklenebilir. Hafif, taşınabilir bir formdur ve kullanıcıların ihtiyaçlarına göre miktarı esnek bir şekilde ayarlamasına imkân tanır.

• Zeytin Yaprağı Ekstraktı Çayı: Zeytin yaprağı çayı, kurutulmuş yaprakların veya toz ekstresinin sıcak suda demlenmesiyle hazırlanır. Hafif bir tada sahiptir ve zeytin yaprağı bileşiklerinin doğal bir şekilde tüketilmesini sağlar. Bu form, hazırlanması kolay ve günlük rutine sıcak içecek olarak dahil edilebilen pratik bir seçenektir.

Zeytin Yaprağı Zararları Var mı?

Zeytin yaprağı ekstresinin güvenliği hem kısa hem de uzun vadeli toksikolojik çalışmalarla araştırılmıştır. Zeytin yaprağı ekstraktı yan etkilerini araştıran deneylerde, güvenli doz sınırı günlük 1000 mg/kg olarak belirlenmiştir. Başka bir çalışmada, zeytin yaprağının etanolik özütünün tek veya tekrarlanan dozlarda 2000 mg/kg seviyesine kadar toksisiteye neden olmadığı bildirilmiştir. Mevcut kanıtların zeytin yaprağının genel olarak güvenli bir profile sahip olduğunu gösterdiği belirtilmiştir (12).

Zeytin Yaprağı Yüze Sürülür mü?

Zeytin yaprağı ekstresinin kozmetik ve dermatolojik formülasyonlarda topikal kullanımı üzerine çeşitli araştırmalar yapılmıştır. İnsan deri fibroblastları üzerinde yapılan in vitro çalışmalarda, UVA ışınlarına karşı koruyucu davranış ve ciltle uyumluluk değerlendirilmiştir. Başka bir çalışmada, zeytin yaprağı ekstresi içeren güneş kremi formülasyonlarının koruyucu potansiyelinin arttığı ancak olumsuz bir reaksiyon gözlenmediği bildirilmiştir. Zeytin yaprağı ekstresi ayrıca yara örtülerinde aktif bileşen olarak kullanılan biyopolimerik membranlara dahil edilmiş ve biyouyumluluk açısından güvenli bulunmuştur. Bu deneysel bulgular, zeytin yaprağı ekstresinin laboratuvar koşullarında cilt yüzeyine uygulanabilecek formülasyonlara dahil edilebileceğini göstermektedir (8).

SIK SORULAN SORULAR

Zeytin Yaprağı Ekstraktı Ne Kadar Zamanda Etkili Olur?

Zeytin yaprağı ekstresinin etkilerinin gözlemlenme süresi, kullanılan doz, form ve bireysel faktörlere bağlı olarak genellikle birkaç gün ile birkaç hafta arasında değişmektedir (6).

Zeytin Yaprağı Ekstresi Kimler Kullanamaz?

Zeytin yaprağı ekstresinin kullanımı hamileler, emziren kadınlar, kronik hastalık tedavisi görenler veya ilaç kullanan bireylerde doktor kontrolü olmadan önerilmemektedir (6).