Forskolin Nedir, Ne İşe Yarar? Nasıl Kullanılır? Faydaları

Forskolin, özellikle metabolizma, kardiyovasküler sağlık ve cilt bakımı gibi alanlarda yaygın olarak araştırılmaktadır.

Son yıllarda sağlık ve zindelik dünyasında dikkat çeken doğal takviyelerden biri olan forskolin, Coleus forskohlii yani forksolin bitkisinden elde edilir ve çeşitli potansiyel sağlık faydaları ile tanınır. Forskolin, özellikle metabolizma, kardiyovasküler sağlık ve cilt bakımı gibi alanlarda yaygın olarak araştırılmaktadır (1).

Bu yazımızda; forskolinin ne olduğuna, ne işe yaradığına, faydalarına, olası yan etkilerine ve daha fazlasına detaylı olarak bakacağız. 

Forskolin Nedir? 

Forskolin'in Coleus forskohlii bitkisinden elde edilen bir labdane diterpen olduğu ve adenilat siklazı aktive etme yeteneğiyle bilindiği ifade edilmektedir. Bu mekanizma, hücrelerde cAMP seviyelerinin artmasına neden olur.Bu da damarların gevşeyerek rahatlamasını, yağların yakılmasını ve kalbin daha iyi çalışmasını sağlar.  Forskolin, damarları gevşetme, lipoliz (yağ yakımı) sağlama ve kalp fonksiyonlarını iyileştirme gibi çeşitli biyolojik etkilere sahiptir. Yani, genel olarak, kan dolaşımını iyileştirebilir, yağ kaybını destekleyebilir ve kalp sağlığını olumlu yönde etkileyebilir (1).

Forskolin Ne İşe Yarar? 

Akademik makalelere göre, forskolin damarları gevşetmeye, lipolizi teşvik etmeye ve kalp fonksiyonlarını artırmaya yardımcı olabilir. Forskolin ayrıca anti-enflamatuar ve anti-alerjik özellikler göstererek astım ve egzama gibi durumlarda iyileşmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, glokom tedavisinde intraoküler basıncı azaltarak faydalı olabilir. Daha detaylı bilgi için yazının devamında bulunan “Forskolin Faydaları” bölümünü de okuyabilirsiniz (2, 3, 4).

Forskolin Nasıl Kullanılır? 

Forskolin genellikle diyet takviyesi olarak kapsül veya tablet formunda kullanılır ve glokom gibi durumlarda topikal uygulamalar şeklinde de kullanılabilir. Kullanılması uygun görülen spesifik dozaj tedavi edilen duruma bağlı olarak değişebilir. Kalp yetersizliği ve düşük kardiyak debi gibi durumlarda intravenöz kullanım da söz konusu olabilir. Dolayısıyla takviye olarak kullanmadan önce bir uzman ile görüşülmesi önerilir (5, 6).

Forskolin Ne Zaman İçilir? 

Forskolin genellikle sabah veya öğleden önce alındığında metabolik işlevlere, örneğin yağ yakımı ve enerji üretimine destek olabilir. Araştırmalarda; yağ kaybı için kullanıldığında, glisinle birlikte alındığında emilimi artırabileceği ve potansiyel sindirim yan etkilerini azaltabileceğinden bahsedilmektedir. Kardiyovasküler faydalar için ise genellikle tedaviye yönelik olarak gün boyunca farklı zamanlarda alınabilir (3, 7).

Forskolin Faydaları Nelerdir? 

Forskolinin potansiyel faydalarının arasında şunlar yer alır: 

Yağ Kaybını Destekleyebilir

Forskolin'in hücrelerin enerji üretimini ve  yağ yakımını sağlayan cAMP seviyelerini artırarak lipolizi teşvik ettiği ve bunun sonucunda yağ kaybını desteklediği bilinmektedir. Bu süreç, vücudun yağları enerji kaynağı olarak kullanmasına yardımcı olabilir, böylece kas kütlesi kaybı olmadan yağ kaybı sağlanabilir (7).

Kalp Fonksiyonlarını İyileştirebilir

Makalelere göre, forskolin'in kardiyak debiyi artırarak kalp fonksiyonlarını iyileştirdiği bilinmektedir. Adenilat siklazı aktive ederek, ventriküler performansı ve genel kalp verimliliğini artırabilir, bu da düşük kardiyak debi durumu olan hastalar için faydalı olabilir (5). 

İntraoküler Basıncı Düşürebilir

Forskolin, intraoküler basıncı düşürerek glokom tedavisinde faydalı olabilir. Gözdeki cAMP seviyelerini artırarak, göz içi sıvısının daha verimli bir şekilde dışarı atılmasını teşvik eder. Bu mekanizma, gözdeki basınç seviyelerinin düşmesine yardımcı olabilir, böylece glokomun ilerlemesini engelleyebilir. Ayrıca, forskolin'in göz sağlığını destekleyici etkileri, gözdeki sıvı dengesini düzenleyerek glokom hastalarının görme kaybını önlemeye katkı sağlayabilir. Bununla birlikte, forskolin tedavisinin yalnızca bir yardımcı tedavi olarak kullanılması gerektiği ve doktor kontrolünde olması gerektiği unutulmamalıdır (2).

COVID-19 Sonrası Koku Duyusu Fonksiyonunu İyileştirebilir

Forskolin'in COVID-19 sonrası koku kaybı yaşayan hastalarda koku fonksiyonunu iyileştirme potansiyeli olduğu akademik çalışmalarla desteklenmektedir. Ayrıca, cAMP seviyelerini artırarak, koku duyusunun iyileşmesine yardımcı olabilir (8).

Bronkodilatör Etki Gösterebilir

Forskolin, bronşiyal kasları gevşeterek astım semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu etki, hava yollarındaki düz kasların rahatlamasını sağlar ve solunum yollarının genişlemesine olanak tanır. Böylece, nefes almayı kolaylaştırarak astım hastalarının daha rahat bir şekilde nefes almasına yardımcı olabilir. Ayrıca, forskolin'in anti-enflamatuar özellikleri de hava yollarındaki iltihaplanmayı azaltabilir, bu da astım hastaları için ek bir fayda sağlar. Bu mekanizmalar, forskolin'in astım tedavisinde potansiyel bir yardımcı tedavi olarak kullanılabileceğini düşündürmektedir (9).

Cilt Korumasına Destek Olabilir

Forskolin, UVB ışınlarının ciltte neden olduğu hasara karşı koruyucu özellikler gösterebilir. Bu madde, keratinosit adı verilen cilt hücrelerinde DNA onarımını artırarak cilt sağlığını destekler. Apoptozisi (hücre ölümünü) azaltarak, UV ışınlarının etkisiyle meydana gelen hasarın onarım sürecine yardımcı olabilir. Ayrıca, ciltteki iltihaplanmayı azaltabilir ve hücrelerin daha sağlıklı bir şekilde yenilenmesini sağlayabilir. Bu nedenle, forskolin cilt koruyucu ve iyileştirici özellikleriyle dikkat çekmektedir (10).

Tümör Büyümesini Engellemeye Yardımcı Olabilir

Forskolin'in kanser büyümesini ve metastazını inhibe etme potansiyeli olduğu, yapılan araştırmalarda belirtilmektedir. Forskolin, metastazla ilişkili fenotipleri azaltarak kanser tedavisinde faydalı olabilir (11).

Forskolinin Kullanım Amaçları Nelerdir?

Araştırmalara göre forskolinin kullanım amaçlarının arasında şunların yer aldığı bilinir: 

• Alerji 

• Astım 

• Glokom 

• Yüksek tansiyon

• Egzama ve Psoriasis

• Kardiyovasküler Sağlık

• Kanser Metastazını Önleme

Daha detaylı olarak ele alacak olursak: 

Alerji

Araştırmalara göre, forskolin'in alerjik reaksiyonların tedavisinde faydalı olabileceği bilinmektedir. Forskolin, bağışıklık sisteminin yanıtını düzenleyebilir ve histamin salınımını azaltabilir, bu da alerjik belirtileri hafifletebilir. Bu özellikleri sayesinde, bazı alerjik durumlarda kullanılabilir (12).

Astım

Forskolin, astım tedavisinde kullanılabileceği düşünülen doğal bir bileşiktir. Bir çalışmada, forskolin'in astım hastalarında bronkodilatör etkisi olduğu ve hava yollarındaki kasları gevşeterek solunumu iyileştirebileceği belirtilmiştir. Ancak, forskolin'in astım tedavisindeki etkinliği konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiği ifade edilmektedir (9).

Glokom

Forskolin, glokom tedavisinde faydalı olabileceği gösterilen bir bileşiktir. Yapılan araştırmalarda, forskolin'in gözdeki intraoküler basıncı düşürerek glokom hastalarında iyileşme sağladığı belirtilmiştir. Forskolin, gözde cAMP seviyelerini artırarak sıvı çıkışını teşvik eder ve bu da göz içi basıncı azaltır. Bu özellik, forskolin'i glokom tedavisinde potansiyel bir seçenek haline getirmektedir (2).

Yüksek Tansiyon

Forskolin'in yüksek tansiyon tedavisinde de etkili olabileceği öne sürülmektedir. Forskolinin, damarları gevşeterek kan basıncını düşürebileceği ve kardiyovasküler sağlığı iyileştirebileceğinden bahsedilmektedir. Bunun yanı sıra, forskolin'in kalp fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olduğu ve tansiyonun kontrol altına alınmasına katkı sağladığı bildirilmektedir (4).

Cilt Problemleri (Egzama ve Psoriasis)

Forskolin, cilt problemleri için de kullanılabilir. Yapılan çalışmalar, forskolinin cilt iltihaplarını azaltmaya yardımcı olabileceğini ve ciltteki kaşıntıyı hafifletebileceğini göstermektedir. Ayrıca, egzama ve sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarında cilt sağlığını iyileştirici etkileri olabilir. Bu faydalar, forskolinin anti-enflamatuar özellikleri ile ilişkilendirilmektedir (4).

Kardiyovasküler Sağlık

Forskolin, kardiyovasküler sağlık üzerinde olumlu etkiler gösterebilir. Araştırmalar, forskolinin kan damarlarını gevşeterek kalp üzerindeki yükü azalttığını ve kan akışını iyileştirdiğini ortaya koymuştur. Aynı zamanda kalp yetmezliği gibi durumlarda kalp fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir (13).

Kanser Metastazını Önleme

Forskolin, kanser metastazlarını önlemeye yardımcı olabileceği öne sürülen bir bileşiktir. Yapılan araştırmalar, forskolinin kanser hücrelerinin yayılmasını engellediğini ve tümörlerin büyümesini kısıtladığını göstermektedir. Bu etki, forskolinin hücresel süreçleri düzenlemesi ve kanser hücreleriyle savaşmasıyla ilişkilidir (14).

Forskolin Yan Etkileri Var mı? 

Forskolin'in önerilen dozlarda genellikle güvenli olduğu bilinmektedir, ancak bazı kullanıcılarda yüksek dozda alındığında forskolin zararları olarak hafif mide rahatsızlığı, bulantı veya ishal gibi yan etkiler görülebilir. Ayrıca, forskolin'in kan basıncı ilaçlarıyla etkileşime girerek kan basıncını düşürebileceği belirtilmiştir. Bu nedenle, önceden var olan sağlık sorunları olan kişilerin kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışması önerilmektedir (7).

Forskolin ile Zayıflamak Mümkün mü? 

Forskolin'in lipolizi uyararak yağ yakımını teşvik ettiği bilinmektedir. Bazı çalışmalar, forskolin'in kas kütlesini kaybetmeden vücut yağını azalttığını ve bu nedenle kilo kaybı çabalarına yardımcı olabileceğini önermektedir. Ancak sonuçlar kişiden kişiye değişebilir ve uzun süreli etkileri hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir (7).

Forskolin Hangi Formlarda Bulunur? 

Forskolin, genellikle şu formlarda karşımıza çıkar: 

Kapsül Formu

Forskolin'in en popüler formu kapsüllerdir. Kapsüller, kullanım kolaylığı sağlar ve genellikle belirli bir dozajda alınması gereken bir takviye olarak kullanılır. Ayrıca, kapsüller sindirim sisteminde hızla çözünür ve etkisini hızlı bir şekilde gösterebilir. Bu form, düzenli kullanımda en iyi sonuçları elde etmek için uygun dozajda alınmalıdır.

Tablet Formu

Tablet formu, forskolin'in diğer bir yaygın kullanım şeklidir. Genellikle tabletler, daha sabit bir dozaj sağlaması açısından tercih edilebilir. Bu formda da, forskolin'in etkinliği genellikle aynıdır, ancak her tabletin içinde yer alan aktif madde miktarı, kullanıcının ihtiyaçlarına göre ayarlanabilir. Tabletlerin kullanımı oldukça yaygındır ve genellikle doktor önerisiyle alınması tavsiye edilir.

Toz Formu

Forskolin toz formu, genellikle deneysel çalışmalar veya özel formülasyonlar için tercih edilir. Bu form, diğer formlardan daha esneklik sağlar çünkü toz, sıvılara veya diğer besin takviyelerine kolayca karıştırılabilir. Toz formunun etkinliği, kapsül veya tablet formlarına benzer olsa da, doğru dozajı ayarlamak biraz daha zor olabilir. Ayrıca, bu form daha hızlı etkisini gösterebilir, çünkü vücuda daha hızlı emilir. Ancak, toz formunun kullanımı genellikle uzman denetiminde veya özel durumlar için önerilir (7).