Zerdeçal (turmeric), zencefil familyasının kökleri yemek pişirmede kullanılan bir üyesidir. Zerdeçal kökü, otsu ve uzun ömürlüdür. Aynı zamanda, köriye sarı rengini veren baharattır. Zerdeçaldaki ana biyoaktif madde olan kurkumin (curcumin), anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Biyoyararlanımın yükselebilmesi için piperin ile beraber tüketilmesi gerekir. Bu nedenle, zerdeçal karabiber ile kullanıldığında vücut daha iyi emilim sağlar.
Curcumin, zerdeçalın sarı pigmentine verilen isimdir. En çok köride bulunan bu bileşen, zencefil ailesinin çiçekli bitkilerinde de bolca bulunur. Anti-inflamatuar özelliklere sahip curcumin bileşeninin, ağrı, depresyon ve iltihapla ilgili sorunlardaki etkileri araştırılmaktadır. Aynı zamanda bu bileşen, vücudun üç farklı antioksidan üretiminin artışında da etkilidir. Bu antioksidanlar; glutatyon, katalaz ve süperoksit dismutazdır. Curcumin çok güçlü bir antioksidandır. Zerdeçalın curcumin içeriği %3 civarındadır (1).
Bitkinin etkilerini hızlı bir şekilde tecrübe etmek için, ciddi miktarda curcumin içeren bir takviye almak gerekmektedir. Bunun sebebi, curcuminin kan dolaşımında düşük bir emilime sahip olmasıdır. Curcumin yağda çözünür, bu nedenle yağlı bir yemekle tüketilmesi tavsiye edilir.
Curcumin, düzenli olarak tüketildiğinde vücudun pek çok fonksiyonuna katılan ve önemli faydalar sağlayan bir bileşendir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, kurkuminin güçlü bir antioksidan ve anti-enflamatuar (iltihap giderici) olduğunu göstermiştir. Bunların yanı sıra beyin fonksiyonlarını iyileştirmeden artrit semptomlarını azaltmaya kadar pek çok yarar sağlayabileceği düşünülmektedir (2).
Zerdeçal’ın faydalarını detaylıca incelemek için “Zerdeçal Ne İşe Yarar, Faydaları Nelerdir?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Toz zerdeçalı; yemeklerinize, salatalarınıza veya tatlılarınıza ekleyerek baharat görevinde kullanabilirsiniz. Sıcak suda demleyerek çayını içebilirsiniz. Ayrıca süt, yoğurt gibi gıdalara karıştırarak da tüketebilirsiniz. Zerdeçalın faydalarından yararlanabilmek için zerdeçal gıda takviyeleri de kullanılabilir.
Toz zerdeçal; serin, kuru ve karanlık bir ortamda saklandığı takdirde yaklaşık 1 - 2 yıl boyunca bozulmadan kalabilir. Bu süreyi takip ederken toz zerdeçalın ambalajı üzerinde yazılan son kullanma tarihi de dikkate alınmalıdır.
Yemeklerde zerdeçal kullanımı, damak tadına ve yemeğin tüketim miktarına göre değişir. Buna göre yemeklerde ortalama 1 tatlı kaşığı olmak üzere daha az ya da daha fazla kullanılabilir.
Not: Herhangi bir sağlık sorununuz var ise gıda takviyelerini kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz.
Bora Güner
Türkiye Strongman Sporcusu