Magnezyum L-treonat, magnezyumun C vitamininden türeyen L-treonik asitle birleşmesiyle üretilen bir bileşiktir. Diğer magnezyum türlerine göre kan-beyin bariyerini daha kolay aşabildiği için, magnezyum seviyelerini beyinde daha etkili bir şekilde artırmak amacıyla geliştirilmiştir (1).
Bu yazıda magnezyum l treonatın ne olduğu, ne işe yaradığı, faydaları, hangi besinlerde bulunduğu ve nasıl kullanıldığı gibi konuları detaylı bir şekilde inceliyoruz.
Magnezyum, vücudumuzda en çok bulunan temel minerallerden biridir. Çoğu magnezyum takviyesi, vücut tarafından iyi emilemez. 2010 yılında keşfedilen magnezyum l treonat ise kendine özgü kimyasal yapısı ve taşıma özellikleri sayesinde, birçok diğer magnezyum bileşiğine göre daha iyi emilebilen bir form olarak kabul edilir. Özellikle beynin ve sinir hücrelerinin magnezyum seviyelerini yükseltebilmesi, diğer magnezyum türlerinin çoğunun etkili bir şekilde yapamadığı bir özelliktir (2).
Magnezyum l treonatın insan vücuduna pek çok faydası bulunmaktadır. Bu faydalar arasında bilişsel hafızayı desteklemesi, uyku kalitesini artırabilmesi, ruh hali üzerindeki olumlu etkileri ve beyin sağlığını iyileştirmeye katkıda bulunması gibi özellikler yer alır.
Magnezyum l treonat faydalarını daha yakından inceleyecek olursak:
Beyindeki magnezyum seviyesini artırarak öğrenme ve hafızayı destekleyebilir. Böylece beyin hücreleri arasındaki bağlantılar güçlenebilir ve beynin bilgiyi işleme kapasitesi artabilir (1).
Yakın zamanda yapılan bir araştırmada, magnezyum L-treonatın ruh halini iyileştirdiği, enerjiyi artırdığı, zihni berraklaştırdığı ve uykuya bağlı sorunlarda da fayda sağladığı görülmüştür (3).
Araştırmalar, magnezyum L-treonatın derin uyku ve rüya evrelerini artırarak uyku kalitesini yükselttiğini, dolayısıyla gündüzleri daha dinç ve enerjik hissettirdiğini göstermiştir (3).
Magnezyum L-treonatın ileri yaştaki insanlarda zihinsel performansı ve beynin kendini yenileme yeteneğini geri kazandırdığı görülmüştür. Bu da güçlü bir yaşlanma karşıtı etki sunduğunu göstermektedir (4).
İlginizi Çekebilecek Ürünler!
Magnezyum L-treonat, doğada hazır halde bulunan bir bileşik değildir. Laboratuvar ortamında, magnezyum ile C vitamininden türeyen L-treonik asidin birleştirilmesiyle elde edilen özel bir magnezyum formudur. Bu nedenle günlük beslenme yoluyla doğrudan alınması mümkün değildir.
Ancak genel olarak magnezyum içeren besinleri inceleyecek olursak:
Badem, fındık, kaju gibi kuruyemişler
Ispanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler
Fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller
Bitter çikolata
Tam tahıllar (yulaf, kahverengi pirinç vb.)
Avokado
Yapılan araştırmalar, magnezyum L-treonatın düzenli kullanımının hem hafıza hem de uyku üzerinde olumlu etkiler sağlayabileceğini göstermektedir. Örneğin 109 yetişkin üzerinde yapılan bir klinik çalışmada, 30 gün boyunca her gün 2 gram magnezyum L-treonat kullanıldığında hafıza ve zihinsel performansta belirgin gelişmeler görülmüştür. Uyku sorunları yaşayan yetişkinlerle yapılan başka bir araştırmada ise, 21 gün boyunca günde 1 gram magnezyum L-treonat kullanımı derin ve rüya uykusunu artırmış, ruh halini iyileştirmiş ve günlük enerjiyi yükseltmiştir.
E olarak Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi, magnezyum L-treonatın günde 3000 mg’a kadar güvenli olduğunu belirtmiştir. Tüm bu bulgular, düzenli kullanımda fayda gören Magnezyum L-treonat kullananlar için genellikle günde 1–2 gramın tercih edildiğini ortaya koymaktadır. Ancak her bireyin ihtiyacı farklı olabileceği için en doğru kullanımın doktor tavsiyesiyle belirlenmesi önemlidir (2, 3, 5).
Araştırmalara göre magnezyum l treonat takviyesi, genellikle sabah ve akşam olmak üzere ikiye bölünerek kullanıldığında beynin magnezyum seviyesini gün boyu dengede tuttuğunu ve bunun da öğrenme, hafıza ve zihinsel canlılığı desteklediğini göstermektedir. 2024 yılında yapılan bir başka çalışmada ise, akşamları günde 1 gram magnezyum L-treonat alan uyku sorunu yaşayan yetişkinlerde derin ve rüya uykusunun arttığı, enerjinin yükseldiği ve ertesi gün daha iyi bir ruh hali ile zihinsel açıklık sağlandığı görülmüştür (2, 3).
Magnezyum L-treonat takviyesi, yetişkin bireylerde doğru ve yeterli miktarda kullanıldığında genellikle herhangi bir yan etki oluşturmaz. Yapılan çalışmalarda ciddi bir olumsuz etki bildirilmemiştir. Ancak yanlış veya aşırı dozlarda kullanım bazı sorunlara yol açabilir. Nadir de olsa sindirimle ilgili rahatsızlıklar, baş ağrısı veya baş dönmesi görülebilir. Gece alındığında ise uyku getirici etkisi nedeniyle yorgunluk ya da sersemlik hissi yaşanabilir.
Evet, magnezyum L-treonat uykuya yardımcı olabilir. Araştırmalar özellikle uyku sorunu yaşayan kişilerde derin uyku ve rüya uykusunu artırdığını, uyku kalitesini iyileştirdiğini göstermektedir. 2024 yılında 80 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, 21 gün boyunca günde 1 gram magnezyum L-treonat kullananların derin uyku, REM uykusu ve genel uyku süreleri belirgin şekilde artmıştır. Ayrıca katılımcılar kendilerini ertesi gün daha enerjik, zinde ve iyi hissetmişlerdir. Bu bulgular, magnezyum L-treonatın özellikle uyku problemleri yaşayanlarda faydalı olabileceğini, ancak genel olarak da uyku kalitesi ve ertesi gün verimliliğini destekleyebileceğini ortaya koymaktadır (3).
Evet, yapılan araştırmalar magnezyum L-treonatın enerjiyi artırabileceğini göstermektedir. 80 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, 21 gün boyunca her gün 1 gram magnezyum L-treonat kullanan kişilerde daha yüksek enerji, gündüz verimliliği, daha iyi ruh hali, zihinsel canlılık ve sabahları daha iyi hissetme gözlemlenmiştir.
Ölçüm cihazlarıyla yapılan değerlendirmeler de bu kişilerin gün içindeki aktivite ve hazırbulunuşluk seviyelerinin daha yüksek olduğunu ortaya koymuş, ayrıca katılımcıların kendi değerlendirmeleri de enerjilerinin arttığını doğrulamıştır. Bu sonuçlar, magnezyum L-treonatın düzenli kullanımının günlük enerjiyi ve zihinsel zindeliği destekleyebileceğini göstermektedir (3).
Magnezyum L-treonat üzerine yapılan araştırmaların çoğu hafıza, uyku, beyin sağlığı ve ruh hali gibi konulara odaklanmıştır; kilo kaybı veya yağ yakımı ile ilgili doğrudan bir bulgu bulunmamaktadır. Ancak dolaylı bazı faydaları nedeniyle kilo kontrolünü destekleyebilir. Örneğin uyku kalitesini artırması ve stresi azaltması, iştahın daha dengeli olmasına ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının korunmasına yardımcı olabilir.
Ayrıca genel magnezyum eksikliği, obezite, insülin direnci ve metabolik sorunlarla ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle magnezyum takviyeleri (farklı formları dahil) zaman zaman kan şekeri kontrolü ve iltihaplanma üzerinde olumlu etkiler gösterebilir, bu da uzun vadede kilo yönetimini dolaylı olarak destekleyebilir.
Sonuç olarak magnezyum L-treonat doğrudan zayıflamayı sağlamaz; temel faydaları zihinsel performans, uyku ve stres yönetimi üzerinedir. Kilo üzerindeki etkisi olursa bu, daha çok uyku kalitesini artırması, stresi azaltması ve vücudun dengesini desteklemesi sayesinde dolaylı yoldan olabilir.
Magnezyum glisinat ve magnezyum l treonat hem yapısal olarak hem de kullanım alanları açısından farklılık göstermektedir. Magnezyum glisinat, magnezyum ile bir amino asit olan glisinatın birleşmesi ile elde edilirken, magnezyum l treonat ise C vitamininden türeyen l treonik asit ile magnezyum birleşiminden oluşmaktadır.
Kullanım alanları ve vücuda etkileri açısından değerlendirildiğinde, magnezyum L-treonatın özellikle beyin üzerinde olumlu etkileri vardır; hafızayı, öğrenmeyi, uyku kalitesini ve ruh halini destekler. Ancak magnezyum glisinatın beyin üzerindeki etkilerine dair bilimsel kanıtlar sınırlıdır (2, 3).
Magnezyum glisinatın spor performansını artırabileceği ve kas fonksiyonunun bir göstergesi olan potasyum dengesini iyileştirebileceği gösterilmiştir. Ancak magnezyum L-treonat için bu yönde herhangi bir kanıt bulunmamaktadır (6).
Evet, magnezyum L-treonat beynin magnezyum seviyelerini artırabilen bir formdur. Bazı araştırmalar, öğrenme, hafıza ve bilişsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkiler gösterebileceğini öne sürüyor. Ancak, kanıtlar henüz sınırlı ve kesin sonuçlar için daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç var (1).
Magnezyum L-treonat, genellikle magnezyum eksikliği riski olanlar, yoğun zihinsel faaliyet içinde olanlar veya yaşla birlikte bilişsel fonksiyonlarını desteklemek isteyenler tarafından tercih edilir. Bununla birlikte kullanımı kişisel sağlık durumuna bağlıdır ve en doğru değerlendirme için bir hekime danışılması gerekir.
Magnezyum L-treonatın uyku kalitesi üzerine olumlu etkileri olabileceğini gösteren bazı küçük çaplı araştırmalar vardır. Özellikle sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etki yaratabileceği düşünülür. Ancak kanıtlar sınırlıdır; uykuya etkisi kişiden kişiye değişebilir ve kesin bir sonuç için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır (3).
Magnezyum L-treonat için genel geçerli bir kullanım süresi yoktur. Kullanım süresi; kişinin yaşı, sağlık durumu, magnezyum ihtiyacı ve kullanım amacına göre değişir. Çoğu araştırma birkaç haftadan birkaç aya kadar olan süreleri incelemiştir. En uygun doz ve süreyi belirlemek için bir hekim veya beslenme uzmanına danışmak gerekir.
Magnezyum takviyelerinin genel olarak migren sıklığını ve şiddetini azaltabileceğini gösteren bazı bilimsel çalışmalar vardır. Ancak özellikle magnezyum L-treonat’ın migren üzerindeki etkisi henüz kesin olarak kanıtlanmamıştır. Bu nedenle migren tedavisinde doğrudan bu formun etkinliği hakkında net bir sonuca ulaşmak için daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç vardır.