İşleminiz gerçekleştiriliyor. Lütfen bekleyiniz...
İşleminiz gerçekleştiriliyor. Lütfen bekleyiniz...
Alanin Aminotransferaz (ALT), özellikle karaciğer hücrelerinde bulunan bir enzimdir. Karaciğer hasarı veya iltihabı olduğunda kana daha fazla karışır, bu yüzden de kan tahlillerinde karaciğer sağlığını değerlendirmek için sıkça ölçülür. ALT yüksekliği tek başına hastalık tanısı koydurmaz, sonuçlar her zaman diğer testler ve klinik durumla birlikte yorumlanır.
Bu yazıda alanin aminotransferazın ne olduğu, faydalarının neler olduğunu, hangi besinlerde bulunduğu, yüksekliği ve düşüklüğü gibi konuları ele alıyoruz.
Alanin Aminotransferaz (ALT), vücutta özellikle karaciğerde bulunan ve proteinlerin (amino asitlerin) kullanılmasında görev alan önemli bir enzimdir. ALT enzimi, alanin adlı amino asidi parçalayarak, vücudun kullanabileceği başka ürünlere dönüştürür. Bu dönüşüm de enerji elde edilmesine yardımcı olur.
Bu süreç, özellikle açlıkta ya da karbonhidrat alımı azaldığında vücudun karbonhidrat dışı kaynaklardan glikoz üretmesini sağlayan glukoneogenez için çok önemlidir. ALT en çok karaciğer hücrelerinde bulunmakla birlikte, daha düşük miktarlarda kaslar ve diğer dokularda da yer alarak enerji metabolizması ve azot dengesinin korunmasına destek olur. (1).
Alanin Aminotransferaz (ALT), bilimsel araştırmalara göre vücudumuz için önemli fizyolojik ve metabolik faydalar sağlayan bir enzimdir. ALT’nin temel görevi, alanin ile α-ketoglutaratı pirüvat ve glutamata dönüştürmektir. Bu dönüşüm, aslında amino asitlerin enerji üretim yollarına aktarılmasını sağlar. Yani vücut, ihtiyaç duyduğunda amino asitleri kullanarak enerji elde edebilir ve bu sırada amino asit dengesi de korunmuş olur.
İşte tam bu noktada ALT’nin yaptığı bu reaksiyon, glukoneogenez denen süreci destekler. Glukoneogenez, vücudun açlıkta ya da karbonhidrat alımı azaldığında glukozu dışarıdan almak yerine kendi içinde üretmesi anlamına gelir. Böylece kan şekeri dengede tutulur ve özellikle enerjiye ihtiyaç duyulan dönemlerde vücudun yakıtı kesilmemiş olur (2).
Araştırmalar ayrıca ALT aktivitesinin, oksijen azalması (hipoksi) veya besin yetersizliği gibi metabolik stres durumlarında koruyucu bir rolü olabileceğini gösteriyor. Çünkü bu dönemlerde amino asitlerin parçalanması yoluyla enerji üretimini artırarak vücudun ayakta kalmasına katkı sağlar (3).
Alanin görevi açısından bakıldığında, ALT’nin bu dönüşümü yönetmesi hem enerji ihtiyacını karşılamada hem de amino asit dengesini sürdürmede temel bir adımdır.
İlginizi Çekebilecek Ürünler!
ALT, yani alanin aminotransferaz, vücudun özellikle karaciğer hücrelerinde ürettiği ve burada görev yapan temel bir enzimdir. Amino asitlerin enerji üretim süreçlerine katılmasını sağlayan dönüşümleri yönetir. Bu sayede hem enerji dengesinin sürdürülmesine hem de amino asit metabolizmasının düzenli işlemesine katkıda bulunur. Bu yüzden ALT, dışarıdan besinlerle alınan bir öğe gibi düşünülmez. Kanda ölçülen ALT düzeyi de besinlerden gelen bir enzimi değil, karaciğerin çalışma yükü ve hücresel durumu hakkında bilgi veren bir göstergedir.
Öte yandan, karaciğer sağlığını koruyan ve metabolik dengeyi destekleyen bir beslenme düzeni, ALT’nin sağlıklı aralıklarda seyretmesine dolaylı olarak yardımcı olabilir. Bu amaçla öne çıkan besin grupları şunlardır:
Protein Açısından Zengin Gıdalar: Yağsız et, tavuk/hindi, balık, yumurta, fasulye, nohut, mercimek
Antioksidan Yönünden Zengin Gıdalar: Böğürtlen, yaban mersini gibi orman meyveleri; brokoli, biber, havuç; ıspanak, roka, pazı gibi yeşil yapraklılar
Sağlıklı Yağ Kaynakları: Zeytinyağı, ceviz, badem, fındık, avokado
Tam Tahıllar ve Kompleks Karbonhidratlar: Yulaf, tam buğday ekmeği, esmer pirinç, bulgur, kinoa
üksek alanin aminotransferaz (ALT), kanda ölçülen ALT enzimi düzeyinin normalin üzerine çıkmasıdır. ALT ağırlıklı olarak karaciğer hücrelerinde bulunur; bu hücreler zarar gördüğünde ya da çeşitli nedenlerle stres altında kaldığında enzim kana geçer ve değerler yükselir. Çoğu zaman bu artış karaciğerle ilişkili bir soruna işaret etse de bazı durumlarda metabolik değişiklikler veya aminoasit dengelerindeki farklılıklarla da bağlantılı olabilir.
Araştırmalar ALT yüksekliğinin en sık nedenlerinin alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD), viral hepatitler (B veya C), alkole bağlı karaciğer hastalığı, ilaç kaynaklı karaciğer etkilenmeleri ve çeşitli metabolik bozukluklar olduğunu göstermektedir (4,5).
Düşük Alanin Aminotransferaz (ALT), kanda ALT enziminin normalden düşük seviyelerde bulunması anlamına gelir. ALT esas olarak karaciğer ve kas hücrelerinde üretildiği için, seviyesinin azalması sağlıklı karaciğer ya da kas dokusunun azlığına veya metabolik aktivitenin düşmesine işaret edebilir.
Bilimsel çalışmalar, düşük ALT düzeylerinin özellikle yaşlı yetişkinlerde kırılganlık, azalmış kas kütlesi ve genel sağlık durumunda zayıflama ile ilişkili olabildiğini göstermektedir. Bu bulgular, ALT’nin yalnızca karaciğerle değil, kas dokusu ve genel metabolik durumla da bağlantılı bir gösterge olabileceğini düşündürür. Bu nedenle alanin aminotransferaz ALT düşüklüğü, tek başına bir hastalık tanısı koydurmaz. Fakat kişinin kas–karaciğer sağlığı ve genel fizyolojik durumu hakkında hekim için anlamlı bir ipucu olabilir (4, 6).
Alanin Aminotransferaz (ALT) için normal değer her laboratuvarda küçük farklılıklar gösterebilir. Bunun nedeni kullanılan test yöntemi, ölçüm cihazı ve ölçüm yapılan toplumun özelliklerinin değişebilmesidir. Genel olarak sağlıklı yetişkinlerde ALT düzeyleri erkeklerde üst sınır yaklaşık 29–45 IU/L, kadınlarda ise 19–33 IU/L’dir. Ancak geniş çaplı bazı araştırmalar, normal kabul edilen üst sınırın geçmişte kullanılan değerlere göre daha düşük olması gerektiğini öne sürmektedir.
Örneğin ABD’de yapılan büyük bir nüfus çalışmasında, gerçekten sağlıklı bireyleri daha doğru ayırt edebilmek için en uygun üst sınırın erkeklerde 29 IU/L, kadınlarda ise 22 IU/L olduğu bulunmuştur. Bu yüzden ALT sonuçları değerlendirilirken, testin yapıldığı laboratuvarın referans aralığına ve kişinin yaş, cinsiyet gibi özelliklerine birlikte bakmak en doğru yaklaşım olur (5).
Alanin, protein yapımında kullanılan bir amino asittir ve kas–karaciğer arasında işleyen glukoz–alanin döngüsünde görev alır. Kaslarda oluşan alanin kana geçerek karaciğere taşınır; burada ALT enzimi sayesinde pirüvata dönüştürülür ve bu süreç karaciğerin glukoz üretmesine katkı sağlar. Bu nedenle özellikle açlıkta veya yoğun egzersiz sırasında enerji dengesinin korunmasına yardımcı olur.
Beta-alanin ise protein yapımına katılmayan, yapısal olarak alaninden farklı bir amino asittir. Vücuttaki temel işlevi, histidinle birleşerek karnosin oluşumunu sağlamaktır. Karnosin, yoğun egzersiz sırasında kaslarda artan asitliği (hidrojen iyonlarını) tamponlar; bu da kasların daha geç yorulmasına ve kısa süreli, yüksek şiddetli egzersiz performansının artmasına katkıda bulunur (2, 7, 8, 9).
Alanin (L-alanin), vücudun kendi üretebildiği (esansiyel olmayan) bir amino asittir. Daha çok enerji ve kan şekeri düzeni ile ilişkilidir: kaslarda oluşan alanin, glukoz–alanin döngüsü ile karaciğere taşınır; karaciğerde glukoza çevrilerek açlıkta ya da egzersizde kan şekerinin dengede kalmasına destek olur. Yani alanin, özellikle metabolik denge ve enerjiyle öne çıkar.
Lösin (L-lösin) ise vücudun üretemediği (esansiyel) ve besinlerle alınması gereken bir amino asittir; ayrıca BCAA grubundadır. Lösinin en belirgin farkı, mTOR yolunu aktive ederek protein sentezini güçlü şekilde artırmasıdır; bu da kasların büyümesi ve onarılmasını destekler. Egzersiz sırasında kas içinde parçalanarak ATP üretimine de katkı sağlayabilir. Kısaca: alanin daha çok glukoz/enerji dengesi, lösin daha çok kas yapımı (protein sentezi) ve kas metabolizması ile ilgilidir (2, 10, 11).
Alanin Aminotransferaz (ALT) testi, kanda ALT adlı enzimin düzeyini ölçen bir kan testidir. ALT enzimi ağırlıklı olarak karaciğerde bulunur. Karaciğer hücreleri zarar gördüğünde ALT kana sızar ve kanda ALT seviyesi yükselir. Bu yüzden ALT testi, bazı sağlık sorunları ya da ilaçlara bağlı karaciğer hasarı gibi durumlarda karaciğerin zarar görüp görmediğini anlamak ve süreci takip etmek için kullanılır (4).
ALT (Alanin Aminotransferaz) seviyelerini düşürmek, genel olarak karaciğer sağlığını ve metabolik dengeyi iyileştirmekle yakından ilişkilidir. Bilimsel çalışmalara göre sağlıklı bir kiloyu korumak, dengeli beslenmek ve düzenli fiziksel aktivite yapmak karaciğerdeki yağlanmayı ve iltihabi durumu azaltır. Bu da ALT değerlerinin düşmesine yardımcı olur (12). Alkol tüketiminden kaçınmak ve özellikle fazla parasetamol gibi karaciğeri zorlayabilecek ilaçları gereksiz yere kullanmamak da karaciğerin toparlanmasını destekler.
ALT (Alanin Aminotransferaz) düzeyleri, karaciğer ve genel metabolik sağlıkla ilgili birçok etkene bağlı olarak değişebilir. Araştırmalar, yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı ve yaşam tarzının ALT üzerinde önemli rol oynadığını gösterir. ALT genellikle erkeklerde daha yüksek seyreder ve yaş ilerledikçe çoğu kişide bir miktar azalabilir (12).
Fazla kilo, insülin direnci ve diyabet gibi durumlar karaciğerde yağ birikimine ve iltihaplanmaya yol açabildiği için ALT’yi yükseltebilir (13). Alkol kullanımı, bazı ilaçlar ve toksik maddeler de karaciğer hücrelerine zarar vererek ALT seviyesini artırabilir. Bunlara ek olarak, kişiden kişiye değişen genetik yapı ve hormon düzeyleri de ALT enziminin çalışma biçimini etkileyerek değerlerde farklılıklara neden olabilir (14).
Sporcularda ALT (Alanin Aminotransferaz) seviyeleri, karaciğer hastalığı olduğu için değil; yoğun egzersiz ve daha fazla kas kütlesi nedeniyle yüksek çıkabilir. Çalışmalar, düzenli ve ağır antrenmanların kas hücrelerinde küçük düzeyde zorlanma ve yenilenme süreci oluşturduğunu, bu sırada bazı enzimlerin kana karışabildiğini gösteriyor. Bu durum ALT’de hafif bir artışa yol açabilir (15). Ayrıca sporcuların genelde daha yüksek protein ve kalori tüketmesi de ALT değerini az da olsa yükseltebilir (16).
Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta
adresinizi kaydedebilirsiniz.
İnternet sitemizde satışa sunulan ürünler sporcu gıdası ve gıda takviyesi kategorilerinde ürünlerdir, kesinlikle beşeri tıbbi ürün veya ilaç değildir.
Reçete ile satılmazlar, doktor onayı gerektirmezler. Şirketimiz ilaç satışı yapmamaktadır, bu yüzden satılan ürünlerin çeşitli hastalıkları önleyici ya da
tedavi edici özellikleri yoktur. Ürünler sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzenin yerine geçmez. Amacımız tüketiciye en doğru bilgiyi sunabilmek olup,
yer verilen içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır, ürünlerin kullanımına yönelik hiçbir taahhüt veya tavsiye yerine geçmez.
Sitemizde satılan ürünler ile ilişkili olarak kullanılan tüm logo, marka ve patentli haklar ilgili hak sahiplerine aittir. Yanlış anlaşılan veya
yanıltıcı bulunan ibareler bulunması durumunda lütfen sitemizden bildirimde bulununuz. Tüm ürünlerimiz %100 orjinal olup, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı onaylıdır.
