Zerdeçal, asya yemeklerinde yaygın olarak yer alan ve zerdeçal bitkisinden elde edilen bir baharattır. Hafif yakıcı, acı bir tada sahiptir ve bazı yiyecekleri tatlandırmak veya renklendirmek için sıklıkla kullanılır. Bunun yanında, zerdeçal gıda takviyeleri olarak kullanılmaktadır.
Hindistan ve Asya mutfağının önemli bir baharatı olan zerdeçalın faydalarını aşağıda sıralıyoruz (1):
Zerdeçalın aktif bileşenlerinden biri olan kurkumin (curcumin), güçlü bir anti-inflamatuar ve antioksidandır. Vücutta oluşan iltihaplanma ile savaşan biyoaktif bir madde olan bu bileşen sayesine zerdeçal, oldukça etkilidir.
Serbest radikaller; yağ asitleri, proteinler veya DNA gibi önemli organik maddelerle reaksiyona girme eğilimindedir. Antioksidanların bu kadar faydalı olmasının ana sebebi, vücudu serbest radikallerden koruyabilmesidir. Curcumin, kimyasal yapısı nedeniyle serbest radikalleri nötralize eden güçlü bir antioksidandır. Ayrıca curcumin; vücudun antioksidan enzimleri aktivitesini de artırır.
Önceden çocukluktan sonra nöronların bölünüp çoğalamayacağına inanılıyordu. Ancak yapılan çalışmalar; beyinde bir tür büyüme hormonu işlevi gören beyin kaynaklı nörotrofik faktörün (BDNF), nöronların beynin belli bölgelerinde artmasını sağladığını göstermektedir. Zerdeçalın ana bileşenini oluşturan kurkuminin bu BDNF seviyelerini artırmada rol oynadığı düşünülmektedir. Dolayısıyla zerdeçal, bazı beyin fonksiyonlarını iyileştirip depresyon gibi belirtileri azaltıp hafızayı güçlendirebilir. Ancak etkisi konuda net bir sonuç alabilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Romatoid artritli kişiler üzerinde yapılan bazı çalışmalar, kurkuminin anti-enflamatuar özelliği sayesinde artrit hastalığının semptomlarını iyileştirmede etkili olabilir.
Tüm bu etkilerin kesinliğe sahip olmadığı, daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu bilinmelidir.
Zerdeçal hakkında daha fazla bilgi alabilmek için "Zerdeçal (Curcumin) Nedir?" içeriğimizi buradan okuyabilirsiniz.
Taze zerdeçalı salatalarınıza dilimleyerek veya rendeleyerek kolayca tüketebilirsiniz. Bunun yanı sıra rendelediğiniz zerdeçalın suyunu sıkıp çayınıza ekleyebilir, posasıyla çay demleyebilir ya da diğer meyvelerle öğüterek smoothie yapabilirsiniz.
Zerdeçal aşırı tüketildiğinde midedeki asit üretimini artırabilir. Bu da zamanla mide ağrısı gibi mide sorunlarına yol açabilir.
Günde 1 - 2 fincan zerdeçal çayı tüketmek yeterlidir. Ancak kronik rahatsızlığı olan kişilerin zencefil çayını doktor kontrolünde tüketmesi önerilir.
Not: Herhangi bir sağlık sorununuz var ise gıda takviyelerini kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz.
Tansu Tuğcu
Uzman Diyetisten