Üzüm çekirdeği ekstresi, üzüm çekirdeklerinden elde edilen bir bitkisel üründür. Akademik çalışmalarda, antioksidanlar ve biyoaktif bileşenler içerdiği belirtilmiştir.
Üzüm çekirdeği ekstresi, üzüm çekirdeklerinden elde edilen bir bitkisel üründür. Akademik çalışmalarda, antioksidanlar ve biyoaktif bileşenler içerdiği belirtilmiştir. Birçok farklı alanda çeşitli şekillerde kullanıldığı ifade edilmektedir (1).
Bu yazımızda üzüm çekirdeği ekstresinin ne olduğuna, ne işe yaradığına, faydalarına, cilde ve saça etkilerine, ne zaman kullanılması gerektiğine ve çok daha fazlasına detaylı olarak bakacağız.
Üzüm çekirdeği ekstresi, üzüm çekirdeklerinden elde edilen bir üründür. Antioksidan ve anti-enflamatuar özellikleriyle bilinen flavonoidler, proantosiyanidinler ve fenolik asitler gibi polifenoller açısından zengin olduğu araştırmalarda bulgulanmıştır. Ekstrenin kardiyovasküler ve metabolik sağlık için potansiyel faydaları nedeniyle diyet takviyesi olarak yaygın bir şekilde kullanıldığı belirtilmiştir. Ayrıca, üzüm çekirdeği ekstresinin kozmetik ve farmasötik alanlarda biyoaktif özelliklerinden dolayı kullanıldığı ifade edilmektedir (1, 2, 3).
Üzüm çekirdeği ekstresi, araştırmalarda antioksidan özellikleriyle dikkat çekmiştir. Serbest radikallerle etkileşime girebileceği ve bu süreçte hücrelerin korunmasına destek olabileceği belirtilmektedir. Ayrıca, üzüm çekirdeği ekstresi demir içeriği sayesinde vücudun demir ihtiyacına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda, üzüm çekirdeği ekstresi demir eksikliği ile ilgili araştırmalarda da ele alınmıştır (1, 2, 4).
Araştırmalar, üzüm çekirdeği ekstresinin kemik sağlığı ile ilişkilendirilen etkilerini ve dikkat eksikliği gibi konularda incelenen potansiyel rollerini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, bu alanlarda daha fazla çalışma yapılması gerektiği ifade edilmektedir (1, 2, 4).
Üzüm çekirdeği ekstresi faydaları ve üzüm çekirdeği sıvı ekstresi faydaları arasında şunlar yer alabilir:
Antioksidan Özellikler: Çalışmalarda, üzüm çekirdeği ekstresi yüksek polifenol içeriği dikkat çekmektedir. Bu bileşiklerin hücreleri oksidatif strese karşı koruyucu bir etki gösterebileceği ifade edilmektedir (4).
Kardiyovasküler Sağlık: Kardiyovasküler sağlıkla ilgili araştırmalarda, üzüm çekirdeği ekstresinin kolesterol seviyeleri ve kan akışı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu bağlamda, üzüm çekirdeği ekstresinin potansiyel olarak kalp ve dolaşım sistemi ile ilişkilendirilebileceği belirtilmektedir (2).
Anti-enflamatuar Özellikler: Üzüm çekirdeği ekstresinin araştırmalarda kronik iltihapla ilişkili belirteçleri azaltmaya yardımcı olabileceği belirtilmiştir (1).
Antimikrobiyal Destek: Üzüm çekirdeği ekstresinin antibakteriyel aktivite gösterebileceği ve ağız sağlığını destekleyebileceği ifade edilmiştir. Düzenli kullanımda ağız temizliği destekleyici etkiler sunabilir (5).
Üzüm çekirdeği ekstresi yüze faydaları arasında şunlar yer alır:
Kolajen üretimine destek: Akademik makalelerde, üzüm çekirdeği ekstresi kolajen üretimini destekleyerek cilt elastikiyetini artırabileceği ve yaşlanma belirtilerini azaltabileceğı belirtilmiştir (4).
UV hasarına karşı koruma potansiyeli: Üzüm çekirdeği ekstresi üzerine yapılan araştırmalarda, UV ışınlarının neden olduğu oksidatif stresle bağlantılı etkiler incelenmiş ve cilt üzerinde koruma sağlayabileceği değerlendirilmiştir (3).
Doku yenilenmesine destek: Bazı çalışmalarda, üzüm çekirdeği ekstresinin doku yenilenmesi ve iltihap süreçleri ile ilişkilendirilebileceği konuları ele alınmıştır (6).
Üzüm çekirdeği ekstresinin saça potansiyel faydaları şöyle listelenebilir:
Saç büyümesi: Üzüm çekirdeği ekstresindeki proantosiyanidinlerin, saç folikülü hücrelerini destekleyerek saç büyümesi süreçlerine katkıda bulunabileceği belirtilmiştir (4).
Saç parlaklığı: Bazı araştırmalarda üzüm çekirdeği ekstresinin saç parlaklığını artırabileceği ve UV ışınları ve kirlilik gibi çevresel etkenlerin yol açtığı hasarı azaltabileceği ifade edilmiştir (12).
Saç dökülmesi: Antioksidan özelliklere sahip üzüm çekirdeği ekstresinin, saç foliküllerini destekleyerek saç dökülmesini azaltıcı bir rol oynayabileceği bazı çalışmalarda ifade edilmiştir (7).
Üzüm çekirdeği ekstresinin ne zaman tüketileceği, kullanım amacına ve bireyin ihtiyaçlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çalışmalarda, yemeklerden önce veya belirli bir düzenle alımın farklı biyolojik süreçlerle ilişkilendirildiği ifade edilmiştir. Ancak, bu tür takviyelerin kullanımında bireysel durumların göz önünde bulundurulması önemlidir. Tüketim zamanı konusunda bir sağlık uzmanına danışılması tavsiye edilir (1, 3, 4, 8, 9).
Üzüm çekirdeği ekstresinin genellikle güvenli kabul edilir. Ancak bazı kişilerde üzüm çekirdeği ekstresi yan etkileri olarak mide bulantısı veya şişkinlik gibi hafif gastrointestinal durumlar görülebilir. Bazı bireylerde ise nadiren de olsa alerjik reaksiyonlar görülebilir. Yüksek oranda tüketilmesi durumunda, oksidatif dengesizlik yaratabileceği ifade edilmiştir. Uzun vadeli güvenlik profili ve risklerin değerlendirilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Dolayısıyla kullanmadan evvel bir uzman ile görüşmeniz önerilir (1, 4).
Üzüm çekirdeği ekstresi kullanımı, genellikle kapsül, tablet veya sıvı formlarında bir takviye olarak tercih edilmektedir. Ayrıca sıcak suyla demlenerek çay şeklinde de tüketilebilir. Üzüm çekirdeği ekstresi cilt bakımı alanında da kullanılabilir; topikal olarak uygulandığında cildin görünümünü desteklemeye yardımcı olabileceği belirtilmiştir. Kullanım şekli ve sıklığı, bireyin ihtiyaçlarına ve ürünün formuna göre değişiklik gösterebilirr (1, 3).
Çalışmalarda; hamile ve emziren kadınlarda, güvenlik verilerinin yetersiz olması nedeniyle kullanımı önerilmemektedir. Üzüm veya benzer bitkilere alerjisi olan bireylerde hassasiyet reaksiyonlarına yol açabileceği ifade edilmektedir. Düşük tansiyonu olan kişilerde, önceden bir sağlık uzmanına danışılmadan kullanılması önerilmemektedir. Ayrıca çocuklarda kullanım güvenliğiyle ilgili yeterli araştırma bulunmadığı için dikkatli olunması gerektiği belirtilmektedir (1, 10).
Akademik araştırmalara göre üzüm çekirdeği ekstresinin, iştah ile ilişkili olan bağırsak hormonları ile etkileşime girdiği belirtilmiştir. Üzüm çekirdeği ekstresi kullananlar hakkındaki bazı çalışmalar, kısa vadede ghrelin hormonunda artış gözlemlemiş, bunun da iştahı artırabileceğini bulgulamıştır. Bir başka çalışmada ise üzüm çekirdeği ekstresinin, yüksek enerji ihtiyacı olan bireylerde enerji alımını azaltabileceği belirtilmiştir. Bu bulgular, üzüm çekirdeği ekstresinin iştah üzerindeki etkisinin karmaşık olduğunu ve çeşitli faktörlerden etkilendiğini göstermektedir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (9).
İlginizi Çekebilecek Ürünler!
Üzüm çekirdeği ekstresi genellikle üzüm çekirdeklerinin ezilip öğütülmesi ve ardından etanol veya su gibi çözücülerle ekstrakte edilmesiyle hazırlanır. Ekstraksiyon işleminin ardından, karışım sıvı ekstreden katı kalıntıyı ayırmak için süzülür. Elde edilen sıvı, flavonoidler gibi aktif bileşenleri korumak için düşük basınç altında yoğunlaştırılır. Bazı yöntemlerde, biyoaktif bileşiklerin konsantrasyonunu artırmak için makroporöz reçine ile saflaştırma adımları uygulanır. Ekstrakt daha sonra toz formunda kurutulur veya sıvı olarak saklanır (1, 3).
Üzüm çekirdeği çeşitleri aşağıdaki gibi gruplandırılabilir:
Siyah üzüm çekirdeği ekstresi: Kara üzüm çekirdeği ekstresi veya kırmızı üzüm çekirdeği ekstresi olarak bilinir. Bu form, kırmızı üzüm çekirdeklerinden elde edilir.
Yeşil üzüm çekirdeği ekstresi: Sarı üzüm çekirdeği ekstresi olarak da bilinir. Daha hafif polifenol içeriğine sahiptir.
Üzüm çekirdeği ekstresi kapsül: Kapsüller, kolay tüketim ve taşınabilirlik açısından popülerdir. Standart dozlarla gelir ve genellikle diyet takviyesi olarak kullanılır.
Üzüm çekirdeği ekstresi şurubu: Sıvı formda üretilen bu ekstresi, çocuklar ve sıvı takviyeleri tercih eden yetişkinler için uygun bir alternatiftir.
Üzüm çekirdeği ekstresi tablet: Tablet form, genellikle yoğunlaştırılmış bir ekstresi içeren pratik bir seçenektir.
Üzüm çekirdeği ekstresi yağı: Üzüm çekirdeği ekstresi yağı, genellikle cilt ve saç bakımı için kullanılır.
Üzüm çekirdeği ekstresi tozu: Bu form, smoothie, çay veya yiyeceklere eklenerek kullanılabilir ve esnek bir kullanım sunar.
Üzüm çekirdeği ekstresi seçerken, ürünün içeriğine ve kalitesine dikkat edilmesi önerilmektedir. Sertifikalı ve güvenilir markaların ürünlerini tercih etmek önemlidir. Ayrıca, ürünün üretim standardı ve laboratuvar test sonuçlarına dair bilgilerin incelenmesi faydalı olabilir.
Üzüm çekirdeği ekstresinin uygun kullanımı, kişinin sağlık hedeflerine ve mevcut sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Araştırmalar, belirli dozlarda güvenliğini incelemektedir, ancak genel kullanım için kesin bir miktar hâlâ araştırma konusudur. Kullanım yönergelerinin detaylı olarak belirlenmesi için daha kapsamlı klinik çalışmalara ihtiyaç vardır (4).
Üzüm çekirdeği ekstresi, proantosiyanidin adı verilen bileşikler içermektedir ve bu bileşiklerin dolaşımı destekleyici etkileri bazı araştırmalarda incelenmiştir. Araştırmalar, damar duvarlarını desteklemeye ve alt ekstremitelerdeki şişkinlik gibi durumları azaltmaya yönelik potansiyel faydaları olabileceğini öne sürmektedir. Bu bulgular umut verici olsa da varis tedavisinde etkili ve güvenli olup olmadığını kesinleştirmek için daha fazla kontrollü ve geniş ölçekli çalışmaya ihtiyaç vardır. Mevcut kanıtlar kesin değildir ve dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir (1, 11).
Üzüm kabuğu ekstresi, üzüm çekirdekleri ve kabuklarında doğal olarak bulunan resveratrol gibi polifenoller açısından zengin bir kaynaktır. Ekstredeki resveratrol miktarı, kullanılan üzüm türüne ve uygulanan ekstraksiyon yöntemine göre değişiklik gösterebilir (1, 12).